Luật sư hình sự

BỊ HẠI TRONG VỤ ÁN HÌNH SỰ CÓ ĐƯỢC MỜI LUẬT SƯ BẢO VỆ CHO MÌNH?

BỊ HẠI TRONG VỤ ÁN HÌNH SỰ LÀ GÌ?

Theo quy định của pháp luật hiện hành, bị hại có thể là cá nhân trực tiếp bị thiệt hại về thể chất, tinh thần, tài sản hoặc cũng có thể là cơ quan, tổ chức bị thiệt hại về tài sản, uy tín do tội phạm gây ra hoặc đe dọa gây ra. (Căn cứ Điều 62 Bộ luật tố tụng hình sự) 

Một số quyền và nghĩa vụ của bị hại khi tham gia vào hoạt động tố tụng trong vụ án hình sự:

Quyền của bị hại:

a) Được thông báo, giải thích quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều này;

b) Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;

c) Trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá;

d) Đề nghị giám định, định giá tài sản theo quy định của pháp luật;

đ) Được thông báo kết quả điều tra, giải quyết vụ án;

e) Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật;

g) Đề nghị hình phạt, mức bồi thường thiệt hại, biện pháp bảo đảm bồi thường;

h) Tham gia phiên tòa; trình bày ý kiến, đề nghị chủ tọa phiên tòa hỏi bị cáo và người khác tham gia phiên tòa; tranh luận tại phiên tòa để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình; xem biên bản phiên tòa;

k) Tham gia các hoạt động tố tụng theo quy định của Bộ luật này;

l) Yêu cầu cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp khác của mình, người thân thích của mình khi bị đe dọa;

m) Kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án;

n) Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

o) Các quyền khác theo quy định của pháp luật.

Nghĩa vụ của bị hại:

a) Có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng; trường hợp cố ý vắng mặt không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan thì có thể bị dẫn giải;

b) Chấp hành quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.

Trường hợp cơ quan, tổ chức là bị hại có sự chia, tách, sáp nhập, hợp nhất thì người đại diện theo pháp luật hoặc tổ chức, cá nhân kế thừa quyền và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức đó có những quyền và nghĩa vụ như của bị hại theo quy định.

QUYỀN TỰ BẢO VỆ HOẶC NHỜ NGƯỜI BẢO VỆ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA BỊ HẠI

Căn cứ khoản 2 Điều 62 Bộ luật tố tụng hình sự (BLTTHS) năm 2015, bị hại trong vụ án hình có quyền tự bảo vệ hoặc nhờ người khác bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình khi tham gia tố tụng. Mặc dù trách nhiệm hình sự trong quan hệ pháp luật hình sự là trách nhiệm giữa người có hành vi tội phạm trước Nhà nước, không phải là trách nhiệm giữa người phạm tội với người bị hại.

Tuy nhiên, bị hại trong vụ án hình sự lại là người trực tiếp chịu ảnh hưởng, thiệt hại về mặt vật chất, tinh thần, sức khỏe, tính mạng do người có hành vi phạm tội gây ra, nên pháp luật tố tụng hình sự cho phép bị hại có quyền yêu cầu khởi tố vụ án, có quyền bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, đề nghị hình phạt, mức bồi thường thiệt hại, biện pháp bảo đảm bồi thường cho người phạm tội. Trong vụ án hình sự khi có người bị hại, cơ quan tiến hành tố tụng sẽ có trách nhiệm thông báo hoặc triệu tập người bị hại tham gia, đây vừa là quyền vừa là nghĩa vụ của người bị hại. Bị hại có nghĩa vụ phối hợp với cơ quan chức năng để làm rõ nội dung vụ án, xác định các hành vi của người phạm tội khi thực hiện tội phạm. Trường hợp người bị hại không thể hoặc không muốn tự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình thì có quyền mời Luật sư hoặc nhờ người khác thực hiện việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình (quyền và lợi ích pháp của bị hại có thể là các quyền được bồi thường thiệt hại về tài sản, về sức khỏe, tính mạng, danh dự nhân phẩm và tổn thất về tinh thần).

Theo đó, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại có thể là: (Căn cứ Điều 82 BLTTHS năm 2015)

– Luật sư;

– Người đại diện;

– Bào chữa viên nhân dân;

– Trợ giúp viên pháp lý. 

BỊ HẠI TRONG VỤ ÁN HÌNH SỰ CÓ CẦN MỜI LUẬT SƯ KHÔNG?

Việc bị hại trong vụ án hình sự mời Luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình là không bắt buộc, việc mời luật sư hay không phụ thuộc vào ý chí và nhu cầu của bị hại. Tuy nhiên, xét từ góc độ một vụ án hình sự thường là vụ án nghiêm trọng nên sự việc mời luật sư cũng như những người có kiến thức, có hiểu biết về phấp luật là cần thiết bởi các ly do sau:

– Về mặt hình thức: Khi tham gia vụ án hình sự, không phải người bị hại nào cũng biết rõ quyền và nghĩa vụ của mình khi tham gia vụ án. Khi mời Luật sư, bị hại sẽ được hướng dẫn, giải thích về quyền và nghĩa vụ của mình, chỉ rõ quy trình, thủ tục trong quá trình giải quyết vụ án hình, từ đó, góp phần giảm thiểu được những rủi ro từ các sai phạm của cơ quan, chủ thể có thẩm quyền tiến hành tố tụng, góp phần đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại khi tham gia tố tụng. Đảm bảo quá trình tố tụng được thực hiện một cách vô tư, khách quan, minh bạch.

– Về mặt nội dung: Đối với những người bị hại, cơ quan, cũng như các tổ chức bị xâm hại đến quyền lợi của mình mặc dù đã được các cơ quan tiến hành tố tụng dựa trên các quy định của pháp luật để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình. Tuy nhiên, để  bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích cho bị hại, cần có sự tham gia của luật sư để có thể chỉ ra những bất cập, chỉ ra được chính xác những xâm phạm, thiệt hại mà bị hại phải gánh chịu từ đó có phương án đề xuất mức bồi thường thiệt hại, biện pháp bảo đảm bồi thường cho bị hại, cũng như đề nghị hình phạt cho người phạm tội. 

Vì vậy, người bị hại trong giai đoạn tố tụng hình sự có thể tự mình bảo vệ quyền và lợi ích cho mình hoặc nhờ luật sư bảo vệ. Theo đó, để chắc chắn việc bảo vệ quyền và lợi ích của mình được tốt nhất thì người bị hại cần mời luật sư bảo vệ ngay từ giải đoạn điều tra thay vì chỉ trong giai đoạn xét xử tại phiên tòa.

LUẬT SƯ CÓ THỂ THAM GIA BẢO VỆ CHO BỊ HAI TỪ GIAI ĐOẠN NÀO, QUY TRÌNH RA SAO?

BLTTHS năm 2015 không có quy định về thời điểm tham gia tố tụng của người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của bị hại, tuy nhiên, tùy thuộc vào yêu cầu của bị hại hoặc người khác mời luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại (khách hàng) và thỏa thuận giữa khách hàng với Luật sư, luật sư có thể tham gia từ giai đoạn khởi tố vụ án hình sự tới khi kết thúc phiên tòa sơ thẩm hoặc đến khi kết thúc phiên tòa phúc thẩm. 

Quy trình mời luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại: 

– Tiếp nhận yêu cầu của khách hàng cũng như các thông tin liên quan tới vụ án, các văn bản tố tụng như Quyết định khởi tố vụ án, Kết luận điều tra của cơ quan điều tra, Cáo trạng của Viện Kiểm sát, Quyết định đưa vụ án ra xét xử….từ khách hàng và những người thân thích của khách hàng như cha, mẹ, vợ chồng, con, anh chị em…

– Ký Hợp đồng vụ pháp lý cũng như hướng dẫn khách hàng hoàn tất các thủ tục, hồ sơ để mời Luật sư tham gia vụ án hình sự.

– Phân công Luật sư trực tiếp tham gia vụ án theo chuyên môn và năng lực của từng Luật sư trong trường hợp khách hàng mời tổ chức hành nghề luật sư hoặc khách hàng có thể mời đích danh một luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho mình trong vụ án.

– Đăng ký tham gia tố tụng: Luật sư gửi hồ sơ đến các cơ quan tố tụng đang thụ lý vụ án để được cấp Giấy chứng nhận về việc tham gia tố tụng bảo vệ quyền và lợi ích của người bị hại

NHỮNG CÔNG VIỆC CỦA LUẬT SƯ KHI THAM GIA BẢO VỆ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CHO BỊ HẠI

Dựa trên các quyền của bị hại trong vụ án hình sự mà luật sự tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại có thể thực hiện những công việc sau:

– Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;

– Kiểm tra, đánh giá và trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá;

– Yêu cầu giám định, định giá tài sản;

– Có mặt khi cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng lấy lời khai, đối chất, nhận dạng, nhận biết giọng nói của người mà mình bảo vệ; đọc, ghi chép, sao chụp những tài liệu trong hồ sơ vụ án liên quan đến việc bảo vệ quyền lợi của bị hại và đương sự sau khi kết thúc điều tra;

– Tham gia hỏi, tranh luận tại phiên tòa; xem biên bản phiên tòa;

– Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

– Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật;

– Kháng cáo phần bản án, quyết định của Tòa án có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của người mà mình bảo vệ là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất.

– Sử dụng các biện pháp do pháp luật quy định để góp phần làm rõ sự thật khách quan của vụ án; -Giúp bị hại, đương sự về pháp lý nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ. (Căn cứ Điều 84 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015).

Xem thêm:

– Các biện pháp tư pháp áp dụng đối với pháp nhân thương mại phạm tội

– Trường hợp nào được miễn chấp hành hình phạt?

– Người phạm tội có thể bị áp dụng biện pháp tư pháp nào? 

THÔNG TIN LIÊN HỆ

Trên đây là tư vấn về “Bị hại trong vụ án hình sự có được mời Luật sư bảo vệ cho mình?“. Công ty Luật Alana Nhàn Nguyễn cung cấp các giải pháp, dịch vụ pháp lý cho doanh nghiệp, tổ chức, các cá nhân trong các lĩnh vực như: đầu tư, thành lập doanh nghiệp, sở hữu trí tuệ, hôn nhân, đất đai, thừa kế, thuế, luật sư tranh tụng tại tòa. Chúng tôi luôn sẵn sàng tư vấn mọi thắc mắc của khách hàng như Luật sư tư vấn pháp luật qua Email, hotline 0972 798 172.